"Ле Мон" клуб

Оюунлаг залуус - “Ле Мон”-чуудын бахархал
Оюунлаг ирээдүй- Эх орны бахархал

Сүүлийн 4 жил ОХУ-д суралцаж байгаа залуучуудын дунд чөлөөт цаг, эрдэм шинжилгээ, судалгааны олон талт үйл ажиллагааг тасралтгүй амжилттай зохион байгуулсаар ирсэн “Ле Мон” клубын 2016 оны хамгийн сүүлийн оюуны хурд хүч, авхаалж самбаа, тэдний хөгжилд зориулсан үйл ажиллагааны отгон нэгэн арга хэмжээ нь “Ухаанаа уралдуулцгаая” тэмцээн байлаа. Тус тэмцээн нь 2016 оны 5 дугаар сарын 22-нд Москвагийн сурган хүмүүжүүлэх улсын их сургуулийн сурган, сэтгэл судлалын факультет дээр амжилттай зохион байгуулагдаж өндөрлөлөө.
Жил бүрийн эрдэм шинжилгээ онол практикийн бага хурлаар эрдэм шинжилгээний илтгэл биш, зохион бичлэг, эссе, уран илтгэлийн түвшинд бичигдсан материалуудтай олон суралцагч оролцох хүсэлтэй илэрхийлдэг ч хурлын шаардлагыг хангахгүй байна гэдгээр буцаагддаг байсан. Энэ байдлыг харгалзан үзэж 2015 оны 3 дугаар сард анх удаа Б.Номингийн санаачлагаар уран илтгэлийн тэмцээнийг зохион байгуулж байсан ба энэ удаад уг арга хэмжээг илүү өргөтгөн суралцагчдын хэл яриа, сэтгэхүйн хөгжил, ой тогтоолтыг шалгасан даалгавруудыг нэмэн “Ухаанаа уралдуулцгаая” нэртэйгээр зохион байгууллаа.
Тэмцээний зорилго нь залуусын чөлөөт цагийг үр бүтээлтэй өнгөрөөх, тэдний багаар ажиллах ур чадварыг нэмэгдүүлэх, харилцан мэдээлэл солилцон хамтран хөгжих боломжийг олгох, залууст тулгамдаж буй асуудлыг дэвшүүлэн тавьж, шийдвэрлэх арга замуудыг хэлэлцэх, олон нийтэд түгээх явдал юм. Тус үйл ажиллагааг албан ёсоор “Мөнх тэнгэр” монгол ахан дүүсийн холбоо ТББ –н тэргүүн Д. Амарбаясгалан ивээн тэтгэлээ.
Дашрамд хэлэхэд “Мөнх тэнгэр” монгол ахан дүүсийн холбоо ТББ нь Монгол оюутан залуусын оюуны хөгжилд бодит хувь нэмэрээ оруулан санхүүгийн тусламж үзүүлэн хамтран ажилладагт нийт “Ле Мон”-чуудынхаа өмнөөс талархал илэрхийлье.
Алдсанаасаа сургамж авч, ахин дэвшихийн төлөө хамтдаа байж чаддаг зохион байгуулах багийн бүх гишүүдэдээ талархлаа илэрхийлье /Г. Билгүүн, Б. Хулан, Л. Долгормаа, Ж. Отгонгэрэл, Б. Мөнхсайхан, О. Сундуйжав, Н. Баттөмөр, Б. Энхмаа/.
Бид суралцаж буй мэргэжил, хийж буй үйл ажиллагаагаа сайжруулан ажиллахыг хичээдгийн үлгэрийг өнөөдрийн тэмцээнийг хөтлөн явуулсан Б. Хулангаасаа харж болохоор байлаа. Тэрээр аргагүй л ирээдүйн сэтгүүлч хүн гэдгээрээ бүгдийг манлайлан зохион байгуулж, хором ч алдалгүй үйл ажиллагаагаа хөтлөн явуулж байсан нь үнэхээр бахархмаар санагдлаа.
Тус тэмцээний үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх үүднээс 16 жилийн туршлагатай илтгэлийн их мастер Константин Маномуж уригдан оролцож, залууст илтгэх ур чадварын тухай товч тодорхой, оновчтой мэдээлэлийг хүргэсэн бөгөөд түүний хэлснийг манай залуус ч маш чадварлагаар ашиглан бусдын өмнө өөрийгөө илэрхийлэх, сонсогчдын анхаарлыг татаж, өөрсдийн ярианы үнэ цэнэ, ач холбогдлыг бүрэн илэрхийлж байсан нь монгол залуус аливаад дасан зохицох чадвартай, мэдлэгийг ч чадвар болгон богино хугацаанд өөрийн болгон хэрэгжүүлж байсан нь бахархалтай байлаа.

Тэмцээн нь гурван үе шаттай явагдсан бөгөөд эхний шатанд багууд “Эссэ” бичлэгийн төрлөөр, хоёрдугаар шатанд сэтгэхүйн хөгжил, ой тогтоолтын чадварыг шалгах даалгавар байсан ба залуус маань яахын аргагүй задгай сэтгэлгээтэй монголчуудын үр сад гэдгээ батлан тус даалгавруудыг маш амжилттай гүйцэтгэж байв. Жишээ нь: утгын зөрөөтэй, том жижиг үсгээр бичигдсэн 60 үгнээс 50-55-г богино хугацаанд тогтоож оюуны чадвар маш өндөр гэдгээ бас ахин харууллаа. Мөн сэтгэхүйн бодлогуудыг ч маш амжилттай гүйцэтгэж байсан юм.
Тэмцээнд нийт 5 баг 3 гишүүдийн бүрэлдэхүүнтэй оролцсон бөгөөд нэг сургуульд суралцагчдаас гадна өөр өөр сургуульд суралцдаг оюутнууд баг үүсгэн оролцсон нь содон байлаа.Шүүгчдийн нэгдсэн дүнгээр:
Тэргүүн байр: Москвагийн санхүүгийн их сургуулийн “Хадаан” баг /С. Дашзэвэг, П. Дэлгэрэх, Б. Хулан/ ,
Дэд байр: Тимирязевийн нэрэмжит ХААИС /Оюунзаяа/, Москвагийн эдийн засаг статистикийн дээд сургууль /Баярцэцэг/, /Тэнгис/ нар “UNIQUE” баг, Гутгаар байранд Цэргийн их сургуулийн “Соёмбо” баг /Эрдэнэбат, Г. Цэрэннадмид, Хишигсүрэн/ нар орлоо.
Тэмцээний шүүгчдийн багийн бүрэлдэхүүнд: “Мөнх тэнгэр” монгол ахан дүүсийн холбоо ТББ –н тэргүүн Д. Амарбаясгалан, ХЗХ-ийн хэрэглээний хэд шинжлэлийн секторын ЭША, улс түмний найрамдлын их сургуулийн аспирант Г. Өнөржаргал, Москвагийн сурган хүмүүжүүлэх улсын их сургуулийн аспирант сэтгэл зүйч, багш Б. Энхмаа нар тус оролцон тэмцээнийг шүүн явууллаа.
Хүний нутаг гүний хошуунд их жанжин Д. Сүхбаатарын хэлсэн “Аливаа хүн сурах чиглэлийг эрхэм болговоос хандах зүг өөрөө тогтоно” гэдгийг уриа болгон ихийг сурч, мэдлэг чадвартай, байгаагаа сайжруулан далайцтай сэтгэж, жижгийг алгасахгүйгээр хөгжлийн оргилд хүрэх хүсэлтэй залуус мөн ч олон байна даа. Юу санасан есөн хүсэл тань биелэх болтугай.

Монгол Оросын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 95 жилийн ойд зориулан оюутан залуусын хөгжлийг дэмжигч “Ле Мон ” клуб, Монгол улсаас ОХУ-д суугаа ЭСЯ, ОХУ-дахь Монголын Залуучуудын Холбоотой хамтран “Эх орны хөгжилд миний оролцоо” сэдэвт эрдэм шинжилгээ, онол-практикийн олон улсын IV бага хурлыг амжилттай зохион байгууллаа.

Хурлын нээлтэд урилгаар Монгол улсаас ОХУ-д суугаа Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд Б.Дэлгэрмаа, Элчин сайдын яамны элчин зөвлөх Г.Зоригт, Элчин зөвлөх хууль зүйн яамны байнгын төлөөлөгч Цагдаагийн хурандаа Б.Болдбаатар, Элчин сайдын яамны 2-р нарийн бичгийн дарга Ц.Тунгалаг, Элчин сайдын яамны 3-р нарийн бичгийн дарга Ц.Сайнсанаа, “Эрдэнэт Үйлдвэр” ХХК-ийн төлөөлөгчийн газрын менежер Х.Бат-Очир, “Мөнх Тэнгэр” Монгол ахан дүүсийн холбооны тэргүүн Д.Амарбаясгалан, “Үндэсний Судалгаа Шинжилгээний Их Сургууль”-ийн боловсрол хариуцсан ерөнхий захирал Тимоти Эдвард О’Коннор, сургалт хариуцсан ерөнхий захирал Петров Вадим Леонидович, олон улсын гадаад харилцааны албаны дарга Криволапов Николай Викторович, түүний туслах Боков Алексей Николаевич, Уул уурхайн сургуулийн захирал Мясков Александр Викторович, гадаад оюутан хариуцсан хэсгийн дарга Тюрина Полина Дмитриевна, түүний туслах Айрапетян Элина Цолаковна нар хүрэлцэн ирлээ.

Мөн тус хуралд урилгаар Их зохиолч Цэндийн Дамдинсүрэнгийн охин Монголч эрдэмтэн хэл шинжлэлийн ШУ-ны доктор, профессор Анна Дамдиновна Цендина болон ОХУ-ын монголч эрдэмтэд, Монголын “ Соёлын элч” эрдэмтэн, докторууд өөрсдийн судалгаа шинжилгээний ажлуудаа танилцуулан илтгэл хэлэлцүүллээ.Үүнд:

· ОХУ-дахь Монгол улсын "Соёлын элч", монголч эрдэмтэн улс төрийн ШУ-ны доктор, профессор Железняков Александр Сергеевич “Монголын соёл иргэншил, атласын эмхтгэн боловсруулах ажлын онолын үндэслэл”

· ОХУ-дахь Монгол улсын "Соёлын элч", монголч эрдэмтэн, түүхийн ШУ-ны дэд доктор Сабиров Рустам Тагирович “ОХУ-ын гадаад бодлого ба Монгол улс: түүх ба өнөөгийн байдал” сэдвээр,

· НИУ "Высшая школа экономики"-ийн Дорно дахин судлалын тэнхимийн багш түүхийн ШУ-ны дэд эрдэмтэн, доцент Сизова Александра Александровна,

· ОХУ-дахь Монгол улсын "Соёлын элч", Улс түмний найрамдлын их сургуулийн багш, түүхийн ухааны дэд эрдэмтэн Китинов Баатр Усаевич зэрэг олон олон хүндэт зочид албан ёсоор уригдан ирж өөрсдийн судалгааны ажлын сүүлийн үеийн дэлгэрэнгүй мэдээллийг оюутан залуустаа хүргэлээ.

Уг эрдэм шинжилгээний бага хурал нь Монгол улсаас ОХУ-д суралцагчдын дунд жил бүр уламжлал болон зохион байгуулагдсаар ирсэн бөгөөд энэ удаад Монголыг сонирхон судалдаг орос оюутан залуус өөрсдийн илтгэлээрээ оролцсон нь Монгол судлалд шинэ залуу үеийг татан оролцуулж, Монгол оюутан залуустай цаашид хамтран ажиллах боломжийг бүрдүүлж өгч байгаагаараа онцлог байлаа.

Монголч эрдэмтдийн залгамж халаа болсон Оросын залуу судлаач, оюутнууд тэртээ XIII зууны үеийн Монголын түүх, соёлын үнэт өвөөс эхлээд өнөөгийн Монголын нийгэм эдийн засгийн байдлыг гүнзгий судалсан, өөрсдийн эрдэм шинжилгээний ажлуудаараа оролцлоо.

Монгол улсаас ОХУ-д суралцагчид болон Монголыг сонирхон судалдаг орос оюутан залуусын эрдэм шинжилгээний илтгэлүүдийн шүүн шалгаруулах шүүгчдийн бүрэлдэхүүнд: Монгол улсаас ОХУ-д суугаа элчин сайдын яамны элчин зөвлөх Г.Зоригт, Сурган хүмүүжүүлэх ухааны их сургуулийн аспирант,сэтгэл зүйч, багш Б.Энхмаа, Ерөнхий цэргийн академийн сонсогч, дэд хурандаа Р.Энхболд, Москвагийн сурган хүмүүжүүлэх ухааны их сургуулийн хөгжмийн тэнхимийн аспирант Цэндийн Эрдэнэнуяа, Москвагийн барилгын их сургуулийн аспирант, багш Г.Адьяажав нар тус тус ажиллаа.

Эрдэм шинжилгээний бага хурал нь хоёр үе шаттай зохион байгуулагдсан бөгөөд 1-р шатанд нийт 28 оролцогч илтгэлээ ирүүлснээс шүүгчдийн комисс 2-р шатанд 9 шилдэг илтгэлийг шалгаруулсан байна.

Шалгаруулалт нь: байгаль, техникийн салбар болон нийгэм, хүмүүнлэгийн салбар гэж 2 хуваагдан шилтгүүдээ тодрууллаа.

Шүүгчдийн нэгдсэн дүнгээр:

Гран-при шагналын эзнээр “Техник шинжилгээ ашиглан Монголын хөрөнгийн бирж дэх үнэт цаасны ханшийг таамаглах боломж” гэсэн сэдвээр оролцсон ОХУ-ын батлан хамгаалах яамны харьяа цэргийн их сургуулийн 3-р курсийн сонсогч Ганхуяг овогтой Цэрэннадмид шалгарч, диплом, дурсгалын зүйл Улаанбаатарын галт тэрэгний тийзээр шагнууллаа.

Байгаль, технийкийн салбарт:

Тэргүүн байр: “К выводу формулы скорости витания керна при бурении скважен с его гидро трансфортированием” сэдвээр Москвагийн геологи хайгуулын их сургуулийн 4-р курсийн оюутан Лхагважав овогтой Бөхцоож шалгарч диплом, дурсгалын зүйл, мөнгөн шагнал хэрэглээний сэтгэл судлалын хүрээлэнгийн “Бие хүний сэтгэл зүйн цогц оношилгоо” хийлгэх эрхийн бичгээр шагнагдлаа.

Дэд байр: “УБЭҮ-ийн Бутлан тээвэрлэх хэсэг”-ийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэх боломжийн судалгаа”гэсэн сэдвээр Үндэсний судалгаа шинжилгээний их сургуулийн магистрын 1-р курсын оюутан Батхуяг овогтой Алтансолонго амжилт байгуулж диплом, дурсгалын зүйл, мөнгөн шагнал, “ Direct way school of English” сургалтын төвд 50%ийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичгээр шагнагдлаа.

Гуравдугаар байр: “ Эрчим хүчний салбарт тулгамдаж буй асуудлууд түүнийг шийдвэрлэх арга зам” сэдвээр Москвагийн эрчим хүчний их сургуулийн магистрын 1-р курсийн оюутан Батхуяг овогтой Мандухай шалгарч диплом, дурсгалынзүйл, мөнгөн шагнал, “ Direct way school of English” сургалтын төвд 40%ийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичгээр шагнагдлаа.

Тусгай байр: Санкт-Петербургийн Улсын Барилга Архитектурын Их Сургуулийн 2р курсийн оюутан С.Номин- Эрдэнэ “Экологические проблемы Монголии ” сэдэвт илтгэлээрээ шалгарч талархал,дурсгалын зүйл, , “ Direct way school of English” сургалтын төвд 30% ийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичгээр шагнагдлаа.

Нийгэм хүмүүнлэгийн салбар:

Тэргүүн байр – Улс Түмний Найрамдлын их сургуулийн 4-р курсийн оюутан Ж.Отгонгэрэл “ОХУ-д сурч байгаа Монгол болон Хятад оюутнуудын бие хүний онцлог болон соёл хоорондын дасан зохицлын харьцаан дахь хүйсийн онцлогийг харьцуулсан судалгаа”гэсэн сэдвээр амжилт байгуулж диплом, дурсгалын зүйл, мөнгөн шагнал, хэрэглээний сэтгэл судлалын хүрээлэнгийн “ Бие хүний сэтгэл зүйн цогц оношилгоо” хийлгэх эрхийн бичгээр шагнагдлаа.

Дэд байр- ОХУ-ын Анагаах ухааны академийн 2-р курсийн ординатор Б.Алтанзул “2015 онд Монгол улсад бүртгэгдсэн улаан бурхан өвчний дэгдэлтийн тарахаар зүйн болон эмнэл зүйн онцлог” сэдвээр шалгарч диплом, дурсгалын зүйл, мөнгөн шагнал, “ Direct way school of English” сургалтын төвд 50%ийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичгээр шагнагдлаа.

Гуравдугаар байр: И. П. Павловын нэрэмжит Санкт – Петербургийн анагаах ухааны их сургуулийн 1-р курсийн оюутан О.Сумьяабаяр “ Эрүүл мэндийн тулгамдсан асуудал вакуум системд тулгуурласан шинэ технологи” гэсэн сэдвээр амжилт гарган диплом, дурсгалын зүйл, мөнгөн шагнал, “ Direct way school of English” сургалтын төвд 40%ийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичгээр тус бүр шагнагдлаа.

Тусгай байр: Москвагийн сурган хүмүүжүүлэх ухааны улсын их сургуулийн 2-р курсийн оюутан Октайн Сюзанна “Орос-Монголын соёлын хөгжлийн онцлогууд “(орчин үеийн харилцаа холбооны жишээн дээр) илтгэлээрээ амжилттай оролцон талархал,дурсгалын зүйл, “ Direct way school of English” сургалтын төвд 30% ийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичгээр шагнагдлаа.

Шилдэг хамт олон: “Үндэсний Судалгаа Шинжилгээний Их Сургууль” (НИТУ МИСиС)-ийн оюутан залуус Шилдэг хамт олноор шалгарч талархлаар шагнагдлаа.

Мөн өөрсдийн илтгэлээ хэлэлцүүлсэн Монголыг сонирхон судлагч орос оюутнуудын шилдэг илтгэлээр Москвагийн олон улсын харилцааны дээд сургуулийн 3-р курсийн оюутан Татьана Сятчихина “ Монголын эдийн засаг дахь гадны хөрөнгө оруулалтын тухай асуудлууд” сэдэвт илтгэл шалгарч талархал, МУ-д болох Монголч эрдэмтдийн зуны сургалтын эрхийн бичгээр тус тус шагнагдлаа.

Оюутан залуусын хөгжлийг дэмжин, залуу хойч үеийн эрдэм оюунд хувь нэмэр оруулхад туслан тус эрдэм шинжилгээний хурлыг ивээн тэтгэн, хамтран ажилласан “Монголын Иргэний Агаарын Тээврийн төлөөлөгчийн газар”,“ Эрдэнэт Үйлдвэр” ХХК-ийн төлөөлөгчийн газар,”УБТЗ ХНН” –ийн Москва дахь төлөөлөгчийн газар,“ Direct way school of English” сургалтын төв, “МөнхТэнгэр” Монгол ахан дүүсийн холбоо ТББ, “ Хэрэглээний сэтгэл судлалын хүрээлэн” ЭМ ЭЛ СИ Тренинг ХХК-д Монгол улсаас ОХУ-д суралцаж буй нийт оюутан залуусын өмнөөс чин сэтгэлийн талархал илэрхийлье.

“Ле Мон ” клубийн хэвлэл мэдээллийн алба

Москва хот

2016 оны 4 сарын 25

МОНГОЛЫГ СОНИРХОН СУДАЛДАГ ОРОС ЗАЛУУС

/2016 оны 3 дугаар сарын 25-ны өдөр болсон ЭШХ-ын тухай сэтгэгдэл/

ОХУ-ын нийслэл Москва хотын М.В. Ломоносовын нэрэмжит Москвагийн их сургуулийн харъяа "Ази, Африкийн орнууд судлалын дээд сургууль" дээр монгол улсыг дагнан судалдаг, сонирхдог судлаач эрдэмтэд, оюутан залуус оролцсон эрдэм шинжилгээний хурал боллоо.

Хурлын нээлтийн ажиллагаанд тус дээд сургуулийн захирал доктор, профессор И.И. Абылгазиев, Монгол Улсаас ОХУ-д суугаа Элчин сайдын яамны III дугаар нарийн бичгийн дарга Ц. Сайнсанаа нар оролцож үг хэлэв.

И.И. Абылгазиев эрдэм шинжилгээний хуралд оролцохоор өөр улс, бусад хотуудаас ирсэн оролцогчдынхоо энэ өдрийн амгаланг айлтган “Манай сургуульд монгол судлалаар суралцан бэлтгэгдэж байгаа ирээдүйн боловсон хүчнүүдийн хувьд монголын түүх соёл, монгол хэлийг мэдэх нь хамгийн чухал асуудал бөгөөд олон жилийн түүхтэй хоёр ард түмний эдийн засаг, улс төр, найрамдалт харилцааг улам бэхжүүлэхэд ихээхэн ач холбогдолтой.

Москвагийн улсын их сургууль тэр дундаа манай дээд сургууль /институт/ дээр зохион байгуулагдаж буй энэхүү арга хэмжээ нь дээрх үйл ажиллагааг улам өргөтгөн хөгжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна.

Өнөөдөр та бүхэн Дорно дахин судлалын түүхийн хөгжлийн асуудал ямархуу түвшинд хүрсэнтэй бага ч атугай танилцах байх.

Энэхүү хурал нь тус шинжлэх ухааны хөгжилд чухал ач холбогдолтой, цаашлаад Монгол улстай найрсаг харилцаагаа бэхжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна” хэмээн хэллээ.

Монгол Улсаас ОХУ-д суугаа Элчин сайдын яамны III дугаар нарийн бичгийн дарга Ц. Сайнсанаа нийт Монголч эрдэмтэд болон хүрэлцэн ирсэн оюутан залууст хандан:"Уг эрдэм шинжилгээний бага хурал нь хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 95н жилийн түүхэн ойн жил зохион байгууллагдаж байгаагаараа онцлогтой юм.Залуу судлаач ,оюутан суралцагчдад Монгол судаллын асуудлыг дэвшүүлэн,хэлэлцүүлэх боломжийг бий болгосон уг эрдэм шинжилгээний бага хурлын зохион байгуулагчид нарт талархалаа илэрхийлэе.Энэ цагийн шинэ залуу судлаач та бүхэндээ эрдэмийн зам нь цагаан байхыг ерөөе" хэмээлээ.элцэн ирж оролцсон явдал болно.

Монголчууд бидний тэр болгон анзаардаггүй олон сонирхолтой асуудлуудыг шинжлэх ухааны үндэстэйгээр хөндөн ярилцсан нь орос багш нар хойч үеээ судалгаа шинжилгээний ажилд хэрхэн чадвартай бэлтгэдэг бэ? гэдгийг харж болохоор байлаа. Жишээ нь: Санкт-Петрбургийн их сургуулийн 3-р дамжааны оюутан Д.Д. Селюнинагийн хэлэлцүүлсэн “Понятие ejen в монгольской летописи “Шара туджи” (“Шар тууж” зохиол дахь “Эзэн” гэдэг ухагдахууны тухай). Бидний монголчууд "Эртний Монголын хаадын үндэсний их Шар тууж” нь ертөнц хэрхэн үүссэн, хүн амьтан яаж үүссэн, Энэтхэг, Төвдийн хаадын дээд язгууртны түүх, Монголын дээд өвөг Бөртэ чоноос Лигдэн хүртэлх хаадын намтрыг товч өгүүлсэн түүхэн бүтээл гэдгээр л мэдэхээс тус зохиолд “Эзэн” гэдгийг хэдэн янзаар хэрэглэсэн байна гэдэгт тэр бүр анхаарал хандуулсан нь юусан билээ. Д.Д. Селюнина нь “Эзэн” гэдгийг 26-28 янзаар хэрэглэсэн ийм ийм эх сурвалжаас тодруулан харж болно гэдгийг хэлж байлаа. Мөн энэхүү хурлын нэг онцлог нь багш нь шавиа бэлтгэн хамтдаа өөрсдийн судалгааны ажлаа танилцуулж байсан нь үнэхээр сонирхолтой санагдлаа. Оросын хүмүүнлэгийн их сургуулийн аспирант Я.Д. Леман говийн их ноён хутагт Д. Данзанравжаагийн “Саран хөхөөний дууль”-н тухай сонирхолтой мэдээлэл хүргэсэн бөгөөд түүний шавь нь / Э.П. Чупров/ “Монгол хэлний зээлдмэл үгсийн тухай” бидний харь үгийг хэрхэн монголчлон ярьдагийг бидэнд ойлгомжтойгоор оновчтой, товч тодорхой илэрхийлэн хэллээ.

Хөвсгөл аймгийн Цагаан нуур сумын баруун зүүн тайгаар тархан суурьшсан, цаагаа маллан аж төрдөг дэлхийд ховорхонд тооцогдох “Цаатан” зоны тухай Оросын хүмүүнлэгийн их сургуулийн 3-р дамжааны оюутан А.Е. Покасова “Проблема этнической самоидентификации цаатанов” сэдэвтэй илтгэл хэлэлцүүлэв. Тэрээр “Монгол улсын хоймор нутгийн зон олон Цаатангууд нь -50 градусын хүйтэнд ажралгүй аж төрдөг. Тува хэлээр ярьдаг. Үндсэн аж ахуй нь цаа буга. Өнгөрсөн намар тэд цаа бугаа 1000 хүргэж “1000 цаа”-ны баяраа хийсэн ч яг цаатан хүмүүсийн тоо эрс багассан. Тэднийг олон болгох, үр удам, ёс заншлаа хамгаалан авч үлдэхэд бүхий л анхаарлаа хандуулна” хэмээн хэлсэн нь бидний хувьд ч бодууштай нэгэн зүйл байлаа.

Москвагийн олон улсын харилцааны их сургуулийн 3-р дамжааны оюутан А.А. Назина “Нетрадиционные религии в современной Монголии” / “Орчин үеийн монгол дахь уламжлалт биш шашин”/ сэдэвтэй илтгэлдээ хэдийнээс эхлэн ямар шашин түрэн орж ирсэн, тэр байтугай сүүлийн үед хэвлэл мэдээлэлийн хуудас бүхнээ яригдах болсон Мүүний шашны тухай холбогдох эздийнх нь тухай ч дурьдан, жишээ баримтаар баяжуулан тайлбарлан ярьсан нь хийж буй судалгааныхаа ажилд ямар их анхаарал тавин нухацтай ханддаг юм бэ? гэсэн бодол өөрийн эрхгүй төрсөн бөлгөө.

Монгол хүний онцлогийг гадаадын хүний нүдээр тодорхойлон нүүрийг минь улалзтал бидний найдвар муутайхан түншүүд шүү дээ гэдгийг ч Т.М. Сятчихинагийн “Иностранные инвестиции в экономике Монголии” / “ Монголын эдийн засаг дахь гадаадын хөрөнгө оруулагчид”/ сэдэвтэй илтгэлдээ дурьдаад авлаа.

Монгол хэл уран зохиол, хэл шинжлэлээс гадна шашин, улс төр, эдийн засаг, түүх, соёлын өөрчлөлтүүд, тэр байтугай угсаатан судлалын асуудлуудын тухай олон сонирхолтой, өөр өөрийн онцлогтой илтгэлүүдийг хэлэлцүүлсэн болно.

Энэхүү хуралд зөвхөн оросуудаас гадна ОХУ-д суралцаж буй монгол оюутан залуус ч өөрсдийн мэргэжлийн онцлогтой холбоотой илтгэлүүдийг уншиж сонирхуулсан болно. Үүнд: О.Е. Кутафинагийн нэрэмжит хуулийн академийн 1-р дамжааны оюутан Э. Аззаяа “Чингис хааны Их Засаг хууль, түүний ач холбогдол” сэдэвтэй илтгэл хэлэлцүүлэн, ирээдүйн хуульч бүр уг хуулийг шад дарааллан судлаж, унтахдаа санаж, босохдоо санадаг байх ёстой хэмээн онцлон хэлэв. Мөн М.В. Ломоносовын нэрэмжит Москвагийн их сургуулийн оюутан Э. Бум “ Түүхэн дэх монгол хатдын тухай” сонирхолтой илтгэл хэлэлцүүлэв.

Хурлын бас нэг онцлох нэгэн зүйл нь ОХУ-ын Батлан хамгаалах яамны харъяа Цэргийн академийн сонсогч, дэд хурандаа Р. Энхболд англи хэл дээр "НҮБ-ын Энхийг сахиулах ажиллагаанд Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний оролцоо" сэдвээр танилцуулга хийж, өнөөгийн манай зэвсэгт хүчний хөгжил, бидний даян дэлхийн энх тайван, аюулгүй байдлыг хангах үйл хэрэгт оруулж буй хувь нэмрийн талаар товч мэдээлэл өгсөн явдал болно

Мөн тус эрдэм шинжилгээний хуралд Монгол-Орос оюутан залуус хоорондоо мэдээлэл солилцон хамтран ажиллах боломжийг эрэлхийлэх үүднээс монголыг сонирхон судлаж байгаа суралцагчид Москвад үйл ажиллагаагаа явуулж буй ОХУ дахь МЗХ-ны төлөөлөгч оюутан залуусын сайн дурын нэгдэл “ЛЕ МОН” клуб болон ОХУ дахь МОХ-ны танилцуулгатай товч танилцав. Тус танилцуулгыг Москвагийн сурган хүмүүжүүлэх ухааны улсын их сургуулийн 2-р дамжааны оюутан О. Сюзанна хийлээ.

Хэдий харь хэл дээр ч монголоороо бахархсан, эх орноо санагалзсан нэгэн сайхан өдөр байлаа. Энэхүү эрдэм шинжилгээний хуралд оролцож өөрийн бэлтгэсэн илтгэлийг хэлэлцүүлсэн манай монгол оюутан залуусын орос хэлний мэдлэг түвшинг хараад өөрийн эрхгүй бахархах сэтгэгдэл төрч байв.

Монгол судлаачид гэхээр л нилээд настай доль зохисон хөгшин эрдэмтэд ирэх болов уу гэсэн бодолтой хурлын танхимыг зорьсон бидний бодлыг таягдан хаяж бүхий л салбарыг хамарсан сонирхолтой илтгэлүүдийг залуучууд тэр дундаа дийлэнх нь оюутны ширээнээсээ ч гарч амжаагүй ирээдүйн мундаг судлаачид байсан нь сэтгэлд дотно байлаа.

Эвийн сайнаар хаяа тэлнэ.

Эрдмийн сайнаар ухаан нэмнэ.

MOSCHESS – 2016

ОХУ-д суралцагч Монгол оюутан залуусын

шатрын анхдугаар тэмцээн

2016 оны 04 сарын 03-ны өдөр Монгол улсаас ОХУ-д сурч, амьдарч буй суралцагчид Москва хотноо өөрсдийн оюуны хурд хүчээ шатрын өргө дээр уралдууллаа. Шатрын спортын ач холбогдол нь оюунлаг залуусын сэтгэхүйн чадавхыг хөгжүүлэх, хувь хүнд зөв дадал зуршил суулгадгаар онцлог. Энэ тухай Үндсэн хуулийн 24 жилийн ойд зориулсан шатар сонирхогчдын улсын аварга шалгаруулах тэмцээний нээлтэд УИХ-ын дарга З.Энхболд хэлсэн үгэндээ: “Шатар бол хүнийг сэтгэн бодуулж сургадаг, логик сэтгэлгээг хөгжүүлдэг, тэвчээртэй болгодог, биеийн булчингаар бус ухааны даацаар хүмүүжил олгодог онцгой спорт юм” хэмээсэн байдаг.

Тийм ч учраас энэхүү спортыг хөгжүүлэн, залуусыг шатрын спортод татан, тэднийг дэмжих зорилгоор Москва хотноо анх удаа шатрын тэмцээнийг “MOSCHESS-2016” нэрийн доор зохион явууллаа.

Тус тэмцээнийг ОХУ дахь Монголын Залуучуудын Холбоо, Оюуны хөгжлийг дэмжигч Ле Мон клубээс ОХУ-д суралцаж буй оюутан залуусын дунд анх удаа санаачлан, амжилттай зохион байгуулагдлаа. Тэмцээнд:

· Москвагийн Авто Замын Техникийн Их Сургууль /МАДИ/,

· Оросын Холбооны Аюулгүй байдлын их сургууль /ФСБ/,

· Москвагийн Барилгын Их Сургууль /МГСУ/,

· Москвагийн Эдийн засаг Статистикийн Их Сургууль /МЭСИ/,

· Москвагийн Зам Харилцааны Сургууль /МИИТ/,

· Санхүүгийн Их Сургууль /ФУ/,

· Н.Э.Баумины нэрэмжит Москвагийн Техникийн Их Сургууль /МГТУ/,

· Оросын Улс Түмний Найрамдлын Их Сургууль /РУДН/,

· Москвагийн Эрчим Хүчний Дээд Сургууль /МЭИ/,

· Г.В.Плехановын нэрэмжит Оросын Эдийн Засгийн Их Сургууль /РЭУ им. Г.В.Плеханова/

· Оросын Онцгой байдлын газрын дэргэдэх Төрийн Галын эсрэг Академи /АГПС МЧС/,

· Үндэсний Судалгаа Шинжилгээний Их Сургууль /НИТУ МИСиС/,

· И.М.Сеченовын нэрэмжит Москвагийн Нэгдүгээр Анагаахын Их Сургууль /Первый МГМУ им. И.М.Сеченова/,

· Дорнын Улсын Техникийн Их Сургууль /ДГТУ/,

· Ярославлий Цэргийн Сургууль ,

· Цэргийн Их Сургууль (ВУ)

· Обнинскын Үндэсний Цөмийн Судалгааны Их Сургууль (МИФИ) зэрэг сургуулиас ирж оролцон оюун ухаан, авхаалж самбайгаа сорьсон юм.

Тоглолт швейцар системээр явагдаж 8 өрөг тоглогдож аваргаа шалгарууллаа.

Эмэгтэй төрөлд:

Тэргүүн байранд: Г.В.Плехановын нэрэмжит Оросын Эдийн Засгийн Их Сургууль /РЭУ им. Г.В.Плеханова/-ийн Б.Баярмаа 8 онооноос 8 авч алтан медаль өргөмжлөл, мөнгөн шагнал /2000руб./, Direct Way School of English сургалтын төвд 50 хувийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичиг, дурсгалын зүйл.

Дэд байранд: Донын Улсын Техникийн Их Сургууль /ДГТУ/-ийн А.Батцэцэг мөнгөн медаль, өргөмжлөл, мөнгөн шагнал /1200руб./, Direct Way School of English сургалтын төвд 40 хувийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичиг, дурсгалын зүйл.

Гутгаар байранд: Москвагийн Барилгын Их Сургууль /МГСУ/-ийн Б.Оюун-Эрдэнэ хүрэл медаль, өргөмжлөл, Direct Way School of English сургалтын төвд 30 хувийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичиг, дурсгалын зүйл.

Эрэгтэй төрөлд:

Тэргүүн байранд: Обнинскын Үндэсний Цөмийн Судалгааны Их Сургууль /МИФИ/-ийн Г.Мөнхсүх алтан медаль, өргөмжлөл, мөнгөн шагнал /1600руб./, Direct Way School of English сургалтын төвд 50 хувийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичиг, дурсгалын зүйл.

Дэд байранд: Москвагийн Авто Замын Техникийн Их Сургууль /МАДИ/-ийн Г.Уламбаяр мөнгөн медаль, өргөмжлөл, мөнгөн шагнал /1200руб./, Direct Way School of English сургалтын төвд 40 хувийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичиг, дурсгалын зүйл.

Гутгаар байранд: Оросын Онцгой байдлын газрын дэргэдэх Төрийн Галын эсрэг Академи /АГПС МЧС/-ийн Ц.Идэш хүрэл медаль, өргөмжлөл, мөнгөн шагнал /800руб./, Direct Way School of English сургалтын төвд 30 хувийн хөнгөлөлттэй сурах эрхийн бичиг, дурсгалын зүйл.

Тусгай байранд: Оросын Холбооны Аюулгүй байдлын их сургууль /ФСБ/-ийн Бодь-Очир, Н.Э.Баумины нэрэмжит Москвагийн Техникийн Их Сургууль /МГТУ/-ийн Сундуйжав өргөмжлөл.

Шилдэг хамт олноор: Оросын Холбооны Аюулгүй байдлын их сургуулийн /ФСБ/ баг тамирчид шалгарч Шилжин Явах Цомыг гардан авлаа.

ОХУ-д суралцдаг Монгол Суралцагчдын оюуны авхаалж самбааг сорьсон тус тэмцээн тун өрсөлдөөнтэй, амжилттай болж өндөрлөлөө.

Дараа жилийн MOSCHESS тэмцээнээр эргэн уулзацгаая.

Монголын Залуучуудын Холбоо, “Ле Мон ” клуб

Москва хот

2016 он